Renate - Dinsdag 29 Juli 2021

De Kaptoom

De kaptoom is een hoofdstel met ringen op de neusriem en kan bitloos worden gebruikt of met een bit. Meestal is de kaptoom gemaakt van leer, biothane, touw of nylon. De neusriem is met of zonder metalen kern. Het aantal beweeglijke ringen op de neusriem verschilt van drie of vijf.

De kaptoom zonder metalen kern in de neusriem wordt ook wel de Weense kaptoom genoemd. De kaptoom met een metalen kern wordt de Academische kaptoom genoemd.

Waarvoor gebruik je een kaptoom?

De kaptoom is een multifunctioneel hoofdstel en kan voor verschillende traingingsdoeleinden worden gebruikt:

Grondwerk; aan een enkele lijn of in vrijheid.
Longeren; met enkele en dubbele lijn, met of zonder bijzetteugels waarbij de longeur in het midden staat en het paard in een cirkel om de logeer loopt.
Werk aan de hand; met een teugel waarbij je naast het paard loopt en het paard zonder ruitergewicht opleid in alle gangen en dressuuroefeningen.
Werk aan de lange lijnen; waarbij je achter het paard loopt en het paard opleid in alle dressuuroefeningen zonder het gewicht van de ruiter.
Rijdend; met zadel of barebackpad, met of zonder bit

Waarvoor gebruik je de ringen op de neusriem van de kaptoom?

De kaptoom heeft drie beweeglijke ringen op de neusriem. Het type Oslo van het merk Marjoman heeft vijf ringen op de neusriem.

De middelste ring; bevestiging van de enkele lijn tijdens grondwerk of longeren.
De buitenste twee ringen; bevestiging van de dubbele logeerlijn, bijzetteugel, teugel of lange lijnen tijdens longeren, werk aan de hand of lange lijnen en rijden.
De extra twee ringen (model Oslo); zelfde gebruik als bij de buitenste twee ringen, maar dan als Side Pull inwerking.

Wel of geen metaal in de neusriem?

De neusriem met metaal is meestal met een flexibele ketting en minder breed dan de kaptoom zonder ketting. De neusriem met een flexibele ketting vormt zich rondom de neus van het paard. De neusriem zonder metaal vormt zich door gebruik rondom de neus van het paard en zal in het begin minder goed aansluiten.

Bij de Academische Rijkunst en StraightnessTraining, wordt meestal gebruik gemaakt van een kaptoom met een flexibele ketting.

De kaptoom met een flexibele ketting is omwikkeld met dik en zacht leer waardoor het minder scherp inwerkt. De ketting vormt zich naar de paardenneus en werkt duidelijker in dan de kaptoom zonder metaal.

Bij de betere kaptoom zonder metaal is de neusriem van dubbel gestikt leer. Hierdoor zijn de ringen op de neusriem goed beschermd voor de gevoelige paardenneus en niet voelbaar voor het paard op de gevoelige paardenneus.

Hoe bepaal ik of de kaptoom goed zit bij mijn paard?

1. Anatomisch kopstuk of recht achter de oren?

Een aantal kapomen hebben een anatomisch kopstuk, het gedeelte achter de oren. Voor de zeer gevoelige paarden is dit een uitkomst. Reageert je paard op een lichte druk van het stalhalster, door het hoofd neerwaarts te vragen, dan kan je paard baat hebben bij een anatomisch gevormd kopstuk. Als je veel druk moet zetten of komt je paard een beetje tegen de druk in dan is een recht kopstuk een betere keus voor je paard.

2. Waar moet de neusriem liggen op de paardenneus?

De neusriem van de kaptoom hoort 2-3 vingers onder het jukbeen van het paard te liggen. De neusriem mag niet te laag liggen op het zachte gedeelte van de paardenneus en de luchtwegen blokkeert. De neusriem hoort aangesloten te zitten, met voldoende ruimte voor twee vingers tussen de neus van het paard en de neusriem.

3. Hoe strak moet de kaakriem van de kaptoom?

De kaakriem hoort aangesloten te zitten en voorkomt het schuiven van de bakstukken in de ogen van het paard. De kaakriem mag niet te strak zitten, maar moet voldoende ruimte geven aan de onderkaak om te kunnen kauwen. De kaakriem geeft stabiliteit aan de neusriem. Een kaptoom met een keelriem schuift meer dan een kaptoom met een kaakriem.

Hoe wordt de kaptoom met bit gebruikt?

Bij de kaptoom van leer zonder metaal in de neusriem zijn aan de bakstukken ringetjes bevestigd waaraan een bitriempje kan worden vastgemaakt. De kaptoom kan dus zonder bit worden gebruikt maar ook met een bit of stangbit (Academische Rijkunst). Bij de kaptoom met metaal in de neusriem wordt een bithanger of kopstuk (standstuk) gebruikt.

Welke kaptoom is het meest geschikt voor mijn paard?

Om te bepalen welke kaptoom de juiste is voor je paard hangt van een aantal gebruiksdoelen en voorkeuren af. Volg je een opleiding dan zal je trainer of instructeur adviseren om een bepaalde kaptoom te gebruiken tijdens de lessen en training.

Een dik onderlegde neusgedeelte of kopstuk voelt lekker zacht aan, maar kan soms onduidelijk zijn in de hulpgeving. Een kaptoom moet duidelijk zijn bij een inwerking zodat de beste communicatie ontstaat met je paard. Een zachte inwerking wordt veelal als vriendelijk benoemd. Maar als drie keer een hulp moet worden gegeven voor de juiste communicatie dan is het onduidelijk en geeft verstoring in de training.

Ga je dagelijks de kaptoom gebruiken dan raden wij een kaptoom van leer aan. Een leren kaptoom heeft een betere pasvorm, langere duurzaamheid, behoeft weinig onderhoud en blijft goed liggen als het paard gaat zweten onder de kaptoom, dan een kaptoom van nylon.

Bij minder frequent gebruik van de kaptoom (<1 per week) dan kan een nylon kaptoom geschikt zijn. Een voordeel van de nylon kaptoom is dat deze in leuke kleurtjes te verkrijgen zijn. Het nadeel van een nylon kaptoom is dat deze doorgaans veel schuiven.